هیجانات و احساسات کودکان
راههای کنترل احساسات کودکان ، روش کنترل کردن هیجان در کودک ، چگونه هیجان کودک را تعدیل کنیم
**** کلیه والدین همه روزه با انواع هیجان های مختلف کودکان روبه رو می شوند و در مواردی خود نیز تحت تاثیر آن ها قرار می گیرند. زمانی که کودک از ترسیم نقاشی خود شادو سرمست است و احساس غرور و افتخار می کند ، بدیهی است که پدر و مادر خود را هم در احساس شادی خود شریک می سازد ، و زمانی که پدر و یا مادر ، کودک را از جلوی پیشخوان بستنی فروش به زور کنار می کشند ، خود نیز از ناکامی کودکشان ناراحت می شوند. رفتارهای هیجانی کودکان چه مسرت بخش و چه غم انگیز بیانگر سه نکته مهم اند:
۱-درک عمیق احساسات گوناگون ؛
۲-شناخت روابط بین رفتارها و احساسات ؛
۳-رویارو شدن با هیجان ها و احساسات دیگران .
*** درک احساسات کودکان
**** راستی بدیهی است هر کودکی به شیوه خاص خود به محرک های عاطفی واکنش نشان می دهد. برخی از والدین به تصور این که کودکان چیزی نمی فهمند ، احساسات آن ها را نادیده می گیرند و فکر می کنند کودکان حالت های هیجانی خود را خیلی زود فراموش می کنند و نیازی به هوشیاری و توجه ویژه ندارند . به عبارت ساده تر هنگامی که مشاهده می کنند کودک از موضوعی ناراحت و غمگین شده است می گویند : مهم نیست ، خودش خوب میشه . اما برخی دیگر با مشاهده کم ترین تغییر خلق خود در کودک ، درصدد کمک به او برمی آیند تا کودک را هر چه زودتر از گرفتار شده در بحران های شدید عاطفی رهایی سازند و افکار مثبت و احساس شادی را جایگزین آن ها کنند. برای گروهی دیگر ، نشان دادن احساسات و هیجان های درونی شان اساسا مشکل است و از کار احساس ناراحتی می کنند. آن ها ممکن است حتی اجازه ندهند که فرزندانشان نیز احساسات خود را بیان کنند ، زیرا بر این باورند که کودک نمی تواند احساس خودش را کنترل کند . تشخیص ناراحتی کودکی که اسباب بازی اش را خواهر ، برادر یا کودکی دیگر شکسته است ، جندان کار سختی نیست ، هم چنین تشخیص شادمانی کودکی که ترانه مودر علاقه اش را ، در حالی که روی صندلی عقب اتوموبیل نشسته است ، گوش می دهد ؛ کار آسانی است . دیدن چنین صحنه هایی در طول روز برای بیشتر والدین کاملا طبیعی است ، اما برخی اوقات تشخیص احساسات کودک به سادگی صورت نمی گیرد و ورد غفلت واقع می شود ، مثل زمانی که کودک دچار ناکامی ، شرمندگی و محرومیت می شود . برای تشخیص چنین موقعیت هایی باید به چند نکته زیر دقت داشت :
**** توجه به حرکت ها و اندام های مختلف بدن کودک ( زبان بدن )
بافتن سرنخ هایی در چهره کودک :
توجه به زیر و بمی صدای کودک هنگام صحبت کردن ، این کار بدان مفهوم است که والدین و مربیان باید آگاهی و حساسیت خود را در مقابل حالات احساسی و هیجانی کودکشان بیشتر کنند تا بتوانند احساسهایی را که کمتر مورد مشاهده مستقیم قرار می گیرند ، به خوبی درک کنند . احساس هایی مثل : ناامیدی ؛ نگرانی و آسیب های روحی ، خواه به سادگی قابل شناسایی باشند و خواه نباشند ، نباید نادیده گرفته شوند . آگاه شدن نسبت به احساسات منفی و ناخوشایند کودک به ویژه قبل از آن که اوضاعی خراب شود، مزایای بسیاری دارد . اگر پدر و مادر نسبت به هیجان های کودکشان آگاه باشیند و علت آن را شناسایی کنند ، می توانند رفتارهایشان را به گونه ای بروز دهند که موجب افزایش شادی ، سازگاری و بهداشت روانی در خانواده شان شود.
**** ارتباط بین فکر و احساس
خیلی از پژوهشگران درصدد بافتن پاسخ این پرسش اند که چگونه رشد عاطفی- احساسی کودک می تواند بر سلامت جسمانی و روانی او تاثیر بگذارد . تحقیقات نشان می دهد کودکانی که از هوش عاطفی بالایی برخوردارند :
-اعتماد به نفس بیشتری دارند ؛
-از عملکرد تحصیلی بهتری برخوردارند ؛
-کمتر دچار مشکلات رفتاری می شوند ؛
-از بهداشت روانی بالتری برخوردارند؛
-از تنهایی خود بهتر استفاده می کنند ؛
-روابط اجتماعی بالایی دارند ؛
-کمتر با والدینشان دچار مشکل و تعارض می شوند ؛
-هنگام مواجه شدن با مشکلات آنده مسلط تر از سایر افراد تصمیم می گیرند .
بنابراین بهتر است والدین سعی کنند با استفاده از روش های گوناگون ، احساس های درونی خود آشنا شوند . آگاهی داشتن نسبت به این هیجان های درونی ، به پدر و مادر کمک می کند تا هیجان هایی همسطح کودکانشان از خود نشان دهند ، در شادی و ناراحتی های آن ها شریک شوند و به آن ها کمک کنند تا فرایند رشد عاطفی شان را با سلامت و آرامش بیشتری سپری کنند.
هیجانات و احساسات فرزندان ، راههای کنترل احساسات کودکان ، روش کنترل کردن هیجان در کودک ، چگونه هیجان کودک را تعدیل کنیم
*** پذیرش هیجان ها
بروز هیجان نشانه سلامت فکری و سرکوب آن بسیار مضر است . اگر کودک دریابد که شناخت و بیان شفاهی هیجان های خشن درونی اش ، نه به خودش خدشه ای وارد خواهد ساخت و نه به روابطش با دیگران کمتر از گفت و گو درباره آن ها سرباز خواهد زد . اگر کودک و چند سال بعد ، نوجوان جسارت درک اضطراب درونی خود را نداشته باشد ، باید خشم را مدام در خودش سرکوب کند و همین امر موجب بروز بسیاری از بیماری ها و مشکلات ذهنی و جسمی می شود. مراحل مختلف پذیرش هیجان ها عبارت اند از :
۱-احترام گذاشتن به احساس کودک ؛
۲-گوش سپردن به گفته¬های کودک ؛
۳-پذیرفتن و درک کردن سخنان کودک ؛
۴-کاستن از شدت احساس ها و هیجان های درونی کودک ، از طریق ابراز همدردی و همدلی با او ؛
۵-تقویت اعتماد به نفس و خویشتنداری در کودک ؛
۶-کنترل احساس های تند و مخرب .
***** کودکم چه احساسی دارد ؟
کودک هم احساس ، تفکر ، تصور و اندیشه های خاص خودش را دراد. گاهی والدین در برابر شدت احساس ها و هیجان های کودک احساسا درماندگی می کنند. کوچکترین ناکامی و محرومیت می تواند برای کودک عصبانیتی شدید به همراه داشته باشد. کودکی که در حال رشد است هنوز قدرتی برای کنترل هیجان های خویش ندارد و هنوز نمی تواند دلیلی منطقی برای آزردگی و ناراحتی اش بیاورد. کودک اسیر هیجان های لحظه ای خود است .
گاهی پدر و مادر باید رفتارها و حرکت های کودکشان را زیر نظر بگیرند تا به احساس های درونی او پی ببرند. برای مثال ، شاید به ظاهر معلوم نباشد ، ولی ممکن است علت اصلی عصبانیت کودکی خردسال ، احساس حسادت یا کینه ای باشد که او در درون خود نسبت به خواهر یا برادر کوچکترش حس می کند ، زیرا تصور می کند او جایگاهش را در خانواده غصب کرده است و دیگر پدر و مادرش به ان توجه ندارند. هم چنین ممکن است علت سرباز زدن کودک از رفتن به مهد ( یا مدرسه ) این باشد که کودکی جدید ، وارد آن مرکز شده و تمام توجه مربی را به خود جلب کرده است .
همه احساس ها و عاطفه های کودکان در پیشانی آن ها نوشته نشده است ، به همین دلیل والدین و مربیان باید روشی به کودکان یاد بدهند که بتوانند به وسیله آن مهم ترین جنبه های احساسی ( عاطفی ) خود را بشناسند و درباره آن صحبت کنند . برای مثال ، باید کلماتی را که بیانگر انواع احساس هاست ؛ به آن ها معرفی کنند ( نگرانی ، ترسیدن ، ناراحتی ، خوشی ، لذت و …) و درباره نوع به کارگیری آن ها به کودکان توضیحات کافی بدهند .
بیشتر کودکان خردسال به ویژه کودکان زیر ۷ سال نمی توانند ترس ها و نگرانی های خود را با استفاده از کلمات بیان کنند. برای مثال ، دختر خردسالی که شادمانه با عروسکش بازی می کند، ممکن است از شنیدن صدای جر و بحث والدینش دچار هراس شود و همان رفتار را با عروسکش تکرار کند. اغلب کودکان زمانی که دچار هیجان و احساسی عاطفی می شوند ، آن را به خاطر می سپارند و ضمن بازی ، نقاشی و اجرای نمایشنامه های کودکانه آن را بروز می دهند گروهی دیگر از کودکان ، ترس ها و نگرانی های خود را در خواب ها و کابوس هایی که می بینند ، متجلی می سازند.
حتی کودکان خردسال ممکن است ناخودآگاه راه هایی برای بیان احساس ها و هیجان های درونی شان ابداع کنند آن ها را بروز دهند. در چنین مواقعی اجازه دهید کودک خودش را بیان کند درباره ی آن چه در ذهنش می گذرد حرف بزند و به تفاوت بین خواب و بیداری و واقعیت و خیال پی ببرد شما خوب گوش دهید و به آن چه پشت کلمات کودک نهفته است توجه کنید .
**** شناخت خودتان ، شناخت کودکتان است
پژوهش های مختلف نشان می دهند والدینی که هیجان ها و عاطفه های خود را بهتر می شناسند بهتر می توانند احساس های کودکانشان را درک کنند . درک هیجان ها و عاطفه های گوناگون مهارتی است که همه ما می توانیم به رغم مشکل بودن ، آن را فرا بگیریم . بدین منظور توصیه می شود که ابتدا سعی کنید به احساس های درونی خودتان توجه کنید. شما چگونه با احساس ها و هیجان های خود ، به ویژه احساس های منفی ، مثل : غم ، عصبانیت ، ترس و … روبه رو می شوید ؟ احساس های شما در طول روز چقدر و چگونه تغییر پیدا می کنند ؟ چه تعداد واژه برای بیان احساس خود در طول روز به کار می برید ؟ چگونه با تغییر حالت های عاطفی خود مقابله می کنید؟
بهترین لحظات زندگی پدر و مادر زمانی است که خود را در شادی فرزندانشان شریک می کنند ، شناخت احساس های کودک نیاز به قدری توجه ، دقت و کوشش والدین دارد . به همان نسبت که لذت بردن از لحظات شاد برای کودکان ارزشمند است ، آگاه بودن نسبت به احساس های منفی آن ها ...
موضوعات مرتبط: کودکان بالای 3 سال ، کودکان
برچسبها: هیجانات و احساسات فرزندان , راههای کنترل احساسات کودکان , روش کنترل کردن هیجان در کودک , چگونه هیجان کودک را تعدیل کنیم
ادامه مطلب